Widmo krąży po ulicach – widmo innej Rzeczpospolitej. Wszystkie potęgi starej III RP połączyły się w świętej nagonce przeciw temu widmu: Kaczyński i Schetyna, TVP i TVN, krytycy „Okrągłego Stołu” i jego obrońcy.

To widmo prowadzi nas poza alternatywę starego porządku i pełzającego autorytaryzmu, który usiłuje go wywrócić. Alternatywę, która przez ostatnich 28 lat skutecznie uniemożliwiała konsekwentną demokratyzację życia publicznego, wyjście poza neoliberalną politykę gospodarczą kolejnych rządów i zakwestionowane pasożytniczej pozycji elit politycznych i biznesowych. Zwracamy się z apelem do środowisk lewicowych, trwale marginalizowanych przez tę alternatywę, by nie egzorcyzmowały tego widma, lecz pomogły mu zaistnieć.

Błyskawiczne zawłaszczanie państwa i demontaż instytucji liberalnej demokracji, postępujące w kolejnych dziedzinach, budzą w nas szczery niepokój. Obecna wymiana kadrowa w sądownictwie, podporządkowana wyłącznie interesom partii rządzącej, a nie obywatelkom i obywatelom, na dobro których powołuje się PiS, wywołała słuszne protesty. Naszym zdaniem łatwość i spektakularność, z jakimi na naszych oczach wali się III RP, potwierdzają jedynie diagnozę, że transformacja polityczno-gospodarcza Polski miała wyjątkowo wątłą podstawę społeczną. W związku z tym obrona status quo jest w dzisiejszych warunkach nie tylko szkodliwa – bo abstrahuje od tej diagnozy – ale przede wszystkim niemożliwa.

Skompromitowani politycy obecnej opozycji, kojarzeni przez znaczną część społeczeństwa z ich antyspołeczną polityką, wyższościowym, elitarnym tonem i brakiem jakichkolwiek propozycji programowych, które mogłyby przyczynić się do poprawy sytuacji, w jakiej żyje większość społeczeństwa, są wyjątkowo słabymi obrońcami demokracji. Demokracja to nie tylko zbiór abstrakcyjnych wartości, to nie tylko wolne wybory, pluralistyczne media czy sprawiedliwe sądy: to przede wszystkim realna inkluzja społeczna, to sprawne państwo, z którym obywatelki i obywatele mogą się identyfikować, to poczucie bycia reprezentowanym przez polityków. Tego wszystkiego III RP przez 28 lat trwania nie potrafiła zapewnić.

III RP nie spełniła swojej obietnicy – obietnicy złożonej polskiemu społeczeństwu w schyłkowej fazie PRL-u, gdy po ideałach „Solidarności” i postulatach Sierpnia 1980 roku nie pozostał ślad w rzeczywistości planu Balcerowicza, bezrefleksyjnej prywatyzacji gospodarki czy uelastyczniania rynku pracy. Skoro III RP definitywnie nie spełniła swojej obietnicy – o czym właśnie się przekonujemy – to czas ją pożegnać. III RP jest projektem niemożliwym. Nie ma do niej powrotu. W tym zwrotnym momencie historii potrzebujemy nowej Rzeczpospolitej, nowych opowieści, które pomogą ją zbudować. Jeżeli przyłączymy się do obrony starego porządku, nowy budował będzie nam Jarosław Kaczyński.

Niemożliwa jest skuteczna obrona demokratycznych wartości bez włączenia do tego zadania przynajmniej części wyborczyń i wyborców, którzy, z rozczarowania III RP, poparli w ostatnich wyborach PiS, dali się uwieść radykalnej retoryce Pawła Kukiza albo po prostu zostali w domach. Partia rządząca dąży do podziału polskiego społeczeństwa po linii „elity” kontra „lud”: to dlatego uderza w sędziów, artystów czy polityków opozycji, a równocześnie przeprowadza socjalne zmiany ważne i korzystne dla większości społeczeństwa. Obecna narracja liberalnej opozycji – demonizująca elektorat PiS, oskarżający go o „sprzedanie się” partii rządzącej – nie wychodzi jednak poza narrację PiS, a jedynie zamienia w niej role „dobrych” i „złych”. Restauracja elit uniemożliwia włączenie do demokratycznego projektu grup, które z zadowoleniem powitały takie zmiany jak programy Rodzina+ i Mieszkanie Plus, minimalną płacę godzinową czy obniżenie wieku emerytalnego. Zanim elity zaczną oskarżać „szarego człowieka”, że sprzedał się za 500 złotych, zapytajmy elit, dlaczego sprzedały „szarego człowieka” za swoje przywileje. Dzisiaj za 28 lat przywilejów elit zapłacimy wszyscy.

Zwracamy się z naszym apelem akurat do środowisk lewicowych, ponieważ uważamy, że demokracja jest dziś do obrony jedynie w nowej, szerszej formule, która powinna być im z założenia bliska. Mowa o formule, która uwzględnia niedomagania i niesprawiedliwości, na których zbudowana została III RP. By móc ją rozwinąć, lewica musi odważyć się mówić własnym głosem, czytelnie odróżniać się od liberałów, nie bać się krytykować starego porządku i wychodzić w swoich propozycjach poza niego. Wspólne demonstrowanie z przedstawicielami elit nie wystarczy do realizacji tego scenariusza: widmo zmiany zostanie przesłonięte przez establishment i media, rozbrojone przez kolejne ultra-neoliberalne tyrady Leszka Balcerowicza, seksistowskie żarciki Władysława Frasyniuka czy układy polityków obozu liberalnego, którzy będą grać na osłabienie lewicy.

Obecna sytuacja w sądownictwie stanowi dobry przykład tego, że odkładanie reform poskutkowało tym, że wiele obywatelek i obywateli nie ma poczucia, iż żyje w państwie prawa, które stoi po stronie słabszych. Partia rządząca odwołuje się do retoryki „przywracania państwa społeczeństwu”, podczas gdy zagarnia je dla własnych interesów. Mimo to, lewica nie powinna uchylać się od realizacji zadania, które PiS deklaratywnie głosi, ale przedstawiać rzeczywiste drogi jego realizacji.

Zdecydowaliśmy się podpisać ten list, ponieważ wiemy, że w najbliższym czasie środowiska lewicowe będą – który to już raz – rozgrywane w ramach alternatywy, która napędzała stary porządek. Prawicowy autorytaryzm będzie karmił liberalną opozycję, a jej opór będzie wzmacniał poparcie dla rządu. Wyrwać z tego zaklętego kręgu może nas tylko taka lewica, która odważy się – wbrew wszelkim oportunistycznym kalkulacjom politycznym – wziąć przykład ze swoich siostrzanych partii i ruchów społecznych, które w innym krajach odważyły się powiedzieć, że inna polityka jest możliwa. Nadzieją napawa nas tak znaczna obecność na protestach w obronie sądów młodych Polek i Polaków. Ich postawa wobec starych elit politycznych nie grzeszy nadmiernym zaufaniem. Rolą lewicy powinno być przekonanie młodego pokolenia, że przetrwanie demokratycznego państwa zależy od tego, czy będzie ono działać w interesie większości społeczeństwa. Że można budować państwo, które nie opiera się na pogardzie klasowej, na dyskryminacji kobiet i mniejszości, na służalczości względem milionerów, kościoła i wszelkich uprzywilejowanych kast. Musimy im tylko powiedzieć – razem, bez względu na to, jak wiele nas różni – że inna Rzeczpospolita jest możliwa!

 

Niniejszy list podpisali i podpisały:

Osoby chętne do podpisania się pod listem proszone są o wysłanie maila z imieniem, nazwiskiem i afiliacją na adres: lipcowylist@gmail.com

Stanisław Abramik, kulturoznawca Małgorzata Joanna Adamczyk, antropolożka, feministka, Partia Razem Stefan J. Adamski, Partia Razem Anton Ambroziak, „Codziennik Feministyczny” Łukasz Androsiuk, pracownik naukowo-dydaktyczny Adam Antecki, Stowarzyszenie im. Edwarda Abramowskiego Agnieszka Arnold, reżyser dokumentalistka Zbigniew Ateusz, „Strajk.eu” Grzegorz Banasik, polonista, Partia Razem Jakub Baran, Partia Razem Bożena Barańska, nauczyciel, polonista Maciej Bartkowiak, korepetytor, fascynat matematyki i nauk przyrodniczych Tomasz Bąk, poeta Joanna B. Bednarek, literaturoznawczyni Miłosz Biedrzycki, autor wierszy Barbara Bielawska, feministka, aktywistka, Partia Razem Bartosz Biernacki vel Katja, MRDŚ, Liga Młodzieży Wolnościowej Maciej Bobula, nauczyciel, pisarz, Partia Razem Katarzyna Bojarska, kulturoznawczyni, tłumaczka Łukasz Boniecki, Partia Razem Monika Borys, kulturoznawczyni, dziennikarka Wojciech Browarny, Partia Razem Cezary Brudka, Poznań Barbara Brzezicka, nauczycielka akademicka, Partia Razem Piotr Bujak, artysta wizualny Olga Byrska, krytyczka literacka Agata Chałupnik, kulturoznawczyni, Instytut Kultury Polskiej UW Michał Charzyński, dziennikarz Tygodnika Faktycznie, Partia Zieloni Oktawiusz Chrzanowski, socjolog, „Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza” Michał Cichocki, filozof Sebastian Cichocki, Partia Razem Adam Cioch, dziennikarz tygodnika „Faktycznie”, „Porozumienie dla V Rzeczpospolitej” Dariusz Czapla, tłumacz Przemysław Czapliński, literaturoznawca, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Marcin Czachor, Wydawnictwo „Heterodox” Agata Czarnacka, filozofka polityki Przemysław Czechanowski, historyk, Partia Razem Katarzyna Czeczot, historyczka literatury Jakub Czerw Wojtek Dada (Duda), artysta, wykładowca akademicki Kuba Danecki, autor „Dystopijnej przyszłości, w której miasta zostały zniszczone przez potwory” Laurie Debeni, aktywistka Rafał Derda, Partia Razem Sylwana Dimtchev, blog „Zwykły Zeszyt” Ola Dinges Olga Drenda, etnolożka, dziennikarka Olga Drygas, teatrolożka, doktorantka IS PAN, pracuje w TR Warszawa Katarzyna Duda, badaczka, Ośrodek Myśli Społecznej im. F. Lassalle’a Ignacy Dudkiewicz, „Magazyn Kontakt” Damian Duszczenko, Partia Razem Paweł Dziemian, artysta wizualny Agata Dziuban, socjolożka Zuzanna Dziuban, kulturoznawczyni Maciej Dżus, Partia Razem Roman Fierfas Mirosław Filiciak, kulturoznawca Igor Filip, „Liga Młodzieży Wolnościowej” Wacław Forajter, historyk literatury, tłumacz, Uniwersytet Śląski Piotr Forecki, politolog, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Bartosz Frąckowiak, reżyser teatralny Aleksander Freitag, licealista, redaktor „Młodzi w polityce” Marta Frej, artystka, autorka memów Paweł Frelik, literaturoznawca, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Michał Gamrot, ekonomista Michał Gęsiarz, Partia Razem Kuba Gierej, rolnik, Partia Razem Jakub Głuszak, poeta Tycjan Gołuński, polonista, filmoznawca UJ, DiEM25 Katarzyna Górna, artystka wizualna August Grabski, historyk Piotr Graczyk, filozof Małgorzata Greszta, redaktorka Anna Grodzka, aktywistka społeczna Piotr Grudka, politolog Karolina Grzegorczyk, kulturoznawczyni Anna Grzelewska, fotografka Antoni Grześczyk Krzysztof Gubański, socjolog Krzysztof Gutfrański, historyk sztuki, kurator Florentyna Gust, Partia Razem Aleksandra Hołubowicz, doktorantka, Partia Razem Stanisław Ignaciuk, architekt Grzegorz Ilka, dziennikarz, działacz społeczny i polityczny Piotr Iskra, poeta i student Mikołaj Iwański, ekonomista, nauczyciel akademicki Karolina Iwaszkiewicz, tłumaczka i redaktorka, Partia Razem Natalia Jakacka, lekarka Rafał Jakubowicz, artysta, nauczyciel akademicki Bohdan Jałowiecki, socjolog Elżbieta Janicka, autorka „Festung Warschau” Grzegorz Janiczak, aktywista społeczny, obywatel Mateusz Janik, filozof, „Praktyka Teoretyczna” Mateusz Janiszewski, lekarz, pisarz Paweł Jankiewicz, barman Grzegorz Janoszka, Partia Razem Jerzy Jarniewicz, filolog Paweł Jaworski, niezależny publicysta Marek Jedliński, łódzki klub „Krytyki Politycznej” Tomasz Jędrzejczak, Partia Razem Zofia Jurek, Partia Razem Piotr Juskowiak, „Praktyka Teoretyczna” Paweł Kaczmarski, „Praktyka Teoretyczna” Karol Paweł Kaczorowski, socjolog Bartłomiej Kaleta, Partia Razem Tomasz Kaliniuk, Human Anna Kałuża, krytyczka literacka, Uniwersytet Śląski Kuba Kapral, twórca teatralny, dramatopisarz Mateusz Karolak, „Praktyka Teoretyczna” Michał Kasprzak, redaktor kwartalnika „Wakat” Marta Keil, kuratorka Krzysztof Kędziora, filozof Kacper Kępiński, Partia Razem, Krakowskie Stowarzyszenie Przestrzeń-Ludzie-Miasto Tomasz Kitliński, filozof, artysta niezdefiniowany Paweł Kleczewski, Partia Razem Gabriel Klimont, „Praktyka Teoretyczna” Przemysław Kmieciak, „Stowarzyszenie Lepszy Gdańsk”, inicjatywa „Przywróćmy Pamięć o Patronach Wyklętych” Ewa Kociszewska, historyczka sztuki, ASP w Warszawie Jakub Kocjan, gazeta „Opinia Bieżąca” Robert Koliński, partia Razem Jerzy Kołomyjec, PPS Kujawsko-Pomorskie Katarzyna Kondej, partia „Inicjatywa Feministyczna” Szczepan Kopyt, poeta, muzyk Marta Koronkiewicz, krytyczka literacka, Uniwersytet Wrocławski Monika Kostera, pracowniczka naukowa, nauki o zarządzaniu Dorota Kostrzewa, redaktorka Agnieszka Kowalczyk, „Praktyka Teoretyczna” Beata Kowalska, feministka, socjolożka UJ Justyna Kowalska-Leder, kulturoznawczyni Piotr Krajewski, nauczyciel, Partia Razem Joanna Krakowska, historyczka teatru Jędrzej Krakowski, ekonomista, działacz opozycji w PRL Aleksandra Kraszkiewicz, konsultantka w dziedzinie międzynarodowej pomocy rozwojowej Stanisław Krawczyk, „Magazyn Kontakt” Katarzyna Kretkowska, anglistka, aktywistka, samorządowiec, „Inicjatywa Polska” Judyta Król, ruch miejski Lepszy Gdańsk Grzegorz Krystek, Partia Razem Paweł Krzaczkowski, „Recykling Idei” Jakub Krzeski, „Praktyka Teoretyczna” Kamila Księżopolska, dziennikarka, specjalistka ds. komunikacji społecznej Konrad Kubala, socjolog, „Władza Sądzenia” Roman Kubicki, filozof, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Mariusz Kubik, Stowarzyszenie pracowników, współpracowników i przyjaciół rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego Julia Kubisa, socjolożka Urszula Kuczyńska, lingwistka, aktywistka, Partia Razem Piotr Kuligowski, historyk Dawid Kujawa, krytyk literacki Czesław Kulesza, Fundacja „Naprzód” Agnieszka Kurant, artystka Roman Kurkiewicz, dziennikarz, „Przegląd” Kamila Kuryło, „Codziennik Feministyczny” Jonatan Kurzwelly, antropolog Joanna Kusiak, socjolożka Monika Kwaśniewska, teatrolożka Łukasz Kwiatkowski, Stowarzyszenie Zamość-Nasz Wspólny Dom Borys Lankosz, reżyser Ludmiła Laskowska, polonistka Piotr Laskowski, historyk idei Maciej Leczkowski, Partia Razem Natalia Legoń, Partia Razem Marek Leszczyński, ekonomista, nauczyciel akademicki Paweł Leszkowicz, kurator i historyk sztuki Filip Leśniewicz, „Nowe Peryferie” Kacper Leśniewicz, dziennikarz, „Przegląd”, „Nowe Peryferie” Bartek Lis, socjolog, animator kultury Marcin Lubaś, antropolog społeczny Zofia Łapniewska, ekonomistka feministyczna Robert Lewandowski, krytyk i antropolog sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach Wojciech Łobodziński, gazeta „Opinia Bieżąca” Kamil Łukaszek, Ruch Sprawiedliwości Społecznej Karolina Maciejaszek, reżyserka, kolektyw Czarne Szmaty Justyna Majek, prekariuszka, Partia Razem Ewa Majewska, filozofka feministyczna, Partia Razem Rafał Majka, kulturoznawca i działacz ruchów społecznych Emilia Makówka, Partia Razem Michał Maleszka, Partia Razem Maciej Malicki, matematyk, Szkoła Główna Handlowa, „Obywatele Nauki” Jaga Marszewska, pracownica sezonowa w rolnictwie, Partia Razem Maciej Maryl, socjolog, literaturoznawca Robert Maślak, biolog, nauczyciel akademicki, partia Razem Marek Maślanka, Partia Razem Dawid Mateusz, poeta Krystyna Mazur, kulturoznawczyni, nauczycielka akademicka Igor Mencel, Partia Razem Kuba Mikurda, filozof, filmoznawca Michał Minałto, Partia Razem Julia Minasiewicz, „Opinia Bieżąca” Magdalena Mips, Partia Razem Wojciech Misiuk Cezary Miżejewski, działacz spółdzielczy, stały współpracownik „Nowego Obywatela” Łukasz Moll, Partia Razem Izabela Morska, kulturoznawczyni, Uniwersytet Gdański Marcin Moskalewicz, filozof, Uniwersytet Oxfordzki Paweł Mościcki, filozof, „Widok” Adam Mrozowicki, socjolog, nauczyciel akademicki Witold Mrozek, krytyk teatralny Małgorzata Myk, krytyczka literacka, Uniwersytet Łódzki Krzysztof Nawratek, architekt, urbanista Justyna Nesterowicz-Wyborska, Klubokawiarnia Szafa Jędrzej Niklas, prawnik Mirosław Nizielskin, nauczyciel akademicki, Polska Partia Socjalistyczna Beata Nowak, Zielone Wiadomości, Partia Zieloni Kamil Nowak, Fundacja Wiedzieć Więcej Marek Nowak, Partia Zieloni Piotr Nowak, „Strajk.eu” Samuel Nowak, Partia Razem Włodzimierz Nowak, Stowarzyszenie Urbanator, menedżer, liberał Katarzyna Nowakowska, feministka Anna Nowicka Paweł Nowożycki, socjolog Benedykt O’Connor, gazeta „Opinia Bieżąca” Patryk Oczadły, Partia Razem Remigiusz Okraska, redaktor naczelny „Nowego Obywatela”, twórca portalu lewicowo.pl Maria Onyszkiewicz Witek Orski, artysta Wiktor Ostasz, historyk, Uniwersytet Oksfordzki Adam Ostolski, Partia Zieloni Anna Pajęcka, dziennikarka, Partia Razem Michalina Pągowska Marek Pawlak, antropolog, Uniwersytet Jagielloński Grzegorz Pertek, polonista Jędrzej Piaskowski, reżyser teatralny Kasper Pfeifer, poeta Anna Piekarska, „Praktyka Teoretyczna” Kira Pietrek, poetka Ewa Pietruszewska, Fundacja Wiedzieć Więcej Krzysztof Pijarski, artysta, historyk sztuki Justyna Plec, Partia Razem Adam Pluszka, poeta, redaktor i tłumacz, Partia Razem Tomasz Płomiński, filozof Kacper Pobłocki, antropolog Lalka Podobińska, Stowarzyszenie „Społeczeństwo FAIR” Aleksandra Preiss-Piotrowicz, nauczyciel, przesiębiorca Beata Anna Polak, Pracownia Pytań Granicznych UAM Tomasz Polak, teolog, filozof, Pracownia Pytań Granicznych UAM Krzysztof Pommersbach, student Karol Poręba, krytyk literacki Michał Pospiszyl, „Praktyka Teoretyczna” Piotr Puldzian Płucienniczak, socjolog, artysta, Partia Razem Anna Ptak, kuratorka Julita Pyrkosz, „Młodzieżówka Socjalistyczna Taychan” Michał Pytlik, Partia Razem Agata Pyzik, publicystka, krytyczka Gavin Rae, Fundacja „Naprzód” Joanna Rajkowska, artystka Mikołaj Ratajczak, „Praktyka Teoretyczna” Tomasz Rawski, socjolog, nauczyciel akademicki, Partia Razem Robert Reisigová-Kielawski, Partia Zieloni Eliasz Robakiewicz, „Praktyka Teoretyczna” Wiesław Roicki, Sojusz Lewicy Demokratycznej Martyna Równiak Robert Rydzewski, doktorant Etnologia i Antropologia Kulturowa UAM Małgorzata Sadowska-Sobczyk, Partia Razem Bartosz Sadulski, poeta Maciej Sanigórski, aktywista, działacz związkowy Anna Sawicka, artysta-muzyk, a nie robot orkiestrowy  w III RP Elżbieta Sawicka, fryzjer/stylista Michał Siermiński, „Bez Dogmatu” Piotr Skalski, filozof Paulina Skorupska, teatrolożka Dominik Skrzypkowski, menadżer kultury Łukasz P. Skurczyński, teolog Jakub Skurzyński, radca prawny, Partia Razem Janek Simon, artysta Amadeusz Smirnow, Partia Razem Marek Sobczyk, artysta Mariusz Sołtysik, artysta wizualny, wykladowca Maciej Sosnowski, IFiS PAN Jan Sowa, socjolog, kulturoznawca, Partia Razem Paweł Sprawka-Estherr, dziennikarz Monika Sroka-Bizoń, architektka i nauczycielka akademicka, Politechnika Śląska Bojan Stanisławski, „Strajk.eu” Maja Staśko, krytyczka literacka Piotr Stefański, analityk rynków finansowych Grzegorz Stompor, „Stowarzyszenie Głosy Przeciw Przemocy” Igor Strapko, Partia Razem Justyna Struzik, socjolożka Marta Struzik, polonistka Szymon Surmacz, działacz społeczny, Partia Razem Łukasz Surowiec, artysta wizualny, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Krystian Szadkowski, „Praktyka Teoretyczna” Andrzej Szahaj, filozof polityki, kulturoznawca, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Patryk Szaj, literaturoznawca, redaktor Kacha Szaniawska, redaktorka Artur Szarecki, kulturoznawca Ryszard Szarfenberg, polityk społeczny, nauczyciel akademicki Weronika Szczawińska, reżyserka Magda Szcześniak, kulturoznawczyni Przemysław Szczygieł, pedagog, animator dziecięcy Maciej Szlinder, „Praktyka Teoretyczna”, Partia Razem Michał Szmagaj, Partia Razem Kuba Szreder, socjolog sztuki, kurator Paweł Szroniak, literaturoznawca, kurator Jakub Sztajnke Aneta Szyłak, kuratorka Anna Szymańska, Partia Razem Mateusz Szymański, kulturoznawca, Partia Razem Weronika Śmigielska, stowarzyszenie „Miasto Wspólne” Michał Światowy, programista Filip Świderski, religioznawca, pracownik biurowy Mateusz Tarwacki, kulturoznawca, Partia Razem Karol Templewicz, socjolog Jakub Tobiasz Marek Tobolewski, lewica.pl, Partia Razem Bartosz Tomassi, lewicowiec w stanie spoczynku, robotnik fabryczny Misza Tomaszewski, redaktor naczelny Magazynu Kontakt Maciej Tramer, literaturoznawca, Uniwersytet Śląski Marta Trawińska, socjolożka, edukatorka społeczna Marta Tymińska, kulturoznawczyni, aktywistka Krzysztof Uniłowski, krytyk literacki Błażej Warkocki, literaturoznawca Piotr Wawer Jr., aktor, dramaturg Marta Wicha Tomasz Wiesień Dawid Wiktor, ruch obywatelski Nowa Alternatywa Tomasz Wiśniewski, historyk, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Maciej Wiśniowski, „Strajk.eu” Paweł Wita, Partia Razem Paweł Wodziński, reżyser Grzegorz Wojciechowski, dziennikarz, publicysta, pisarz, „Odrodzone Słowo Polskie” Jarosław Wojtas, politolog Krzysztof Wołodźko, „Nowy Obywatel” (zgłasza votum separatum wobec tezy o autorytarnym charakterze rządów PiS) Joanna Wowrzeczka, artystka Monika Woźniak Bogumił M. Woźniakowski, historyk, animator kultury Łukasz Wójcicki, „Głosy Przeciw Przemocy” Andrzej Wójcik, Sojusz Lewicy Demokratycznej Bartosz Wójcik, filozof Grzegorz Wójcik, socjolog i filmoznawca Hanna Maria Zagulska, aktywistka społeczna Dariusz Zalega, redaktor „Le Monde Diplomatique”, projekt „Zbuntowany Śląsk” Tomasz Załuski, historyk sztuki i filozof Łukasz Zaremba, kulturoznawca Remigiusz Zarzycki, politolog, wieloletni działacz na rzecz JOW Anna Zeidler-Janiszewska, filozofka, kulturoznawczyni Michał Ziątek, historyk, nauczyciel Rafał Zieleniewski Justyna Zielińska Jacek Żebrowski, pisarz, redaktor Krzysztof Żmudzin, dziennikarz, Radom