Obszary niewiedzy. Lewicowa krytyka literacka
Obszary niewiedzy. Lewicowa krytyka literacka
5-7 października i 15 grudnia 2012, ms2, ul. Ogrodowa 19
uczestnicy: Jason Barker, Graham Harman, Tomasz Kozak, Paweł Mościcki, Alberto Toscano
Czy kredyt pieniężny może wytrzymać ciężar krytyki filozoficznej? Czy Karola Marksa można spotkać w rzeczywistości Matrixa? Czy abstrakcja może stać się konkretna? I co z tym wszystkim ma wspólnego proza Lovecrafta? Problemów tego rodzaju dotyczyć będzie trzydniowe seminarium poświęcone estetycznym i politycznym wątkom filozoficznych formacji realizmu spekulatywnego i neomarksizmu oraz towarzyszące mu spotkania, wykłady i projekcja – otwarte dla publiczności.
Współczesna filozofia ponownie konfrontuje się z widmem spekulacji. Interakcja ta przybiera różne formy, jednak w większości z nich pojawia się Alain Badiou jako myśliciel, który pozwolił nam ponownie myśleć w kategoriach realizmu ontologicznego. Intensywna seria spotkań ukaże wielowątkowość współczesnych sporów o takie pojęcia jak przedmiot, przygodność, potencjalność i wirtualność. Skojarzy również te pojęcia z tradycją marksizmu.
Realizm spekulatywny jest nurtem, który wyodrębnił się w ostatnim dziesięcioleciu w kontekstach filozofii francuskiej i brytyjskiej. Jego nazwa pochodzi od tytułu konferencji zorganizowanej przez Alberto Toscano w londyńskim Goldsmiths College w 2007 roku. Idee realizmu spekulatywnego dyskutowane są przez czołowych jego przedstawicieli w magazynach „Collapse” i „Speculations”.
Między współczesnym neomarksizmem i realizmem spekulatywnym różnice są znaczące, jednak oba nurty wydają się faworyzować kategorię prawdy wobec postmodernistycznego relatywizmu. Różnicy można natomiast dopatrywać się w skrajnym antyhumanizmie spekulatywnych realistów oraz w deklarowanym przez nich powrocie do podstawowej funkcji filozofii, jaką jest praca na pojęciach. Niezwykle ważny wydaje się również fakt, że filozofowie ci szukają inspiracji również poza kanonem filozoficznym, odnajdując pożywkę w sztuce i literaturze współczesnej, np. w prozie H. P. Lovecrafta czy J.G. Ballarda.
Spotkania seminaryjne oraz otwarte wykłady prowadzone będą przez czołowe postacie współczesnej filozofii: Alberto Toscano – badacza idei komunizmu i pojęcia fanatyzmu, oraz Grahama Harmana - twórcę filozofii zorientowanej na przedmioty. Towarzyszyć im będą spotkania prowadzone przez Pawła Mościckiego, badacza pojęcia potencjalności, oraz Tomasza Kozaka, krytyka późnonowoczesnej kultury, a także pokaz filmu Jasona Barkera Marx Reloaded z udziałem autora, Michała Kozłowskiego i Wiktora Marca.
Językiem spotkań seminaryjnych prowadzonych przez autorów zagranicznych jest angielski.
Zapisy na spotkania seminaryjne: zapisy.seminarium@gmail.com - Ilość miejsc ograniczona.
Wykłady autorów zagranicznych będą tłumaczone na język polski. Wstęp na wykłady i pokaz filmu jest otwarty.
15.00 Paweł Mościcki, Przygodność sztuki, potencjalność historii, seminarium
Seminarium poświęcone będzie specyficznej relacji między potencjalnością i przygodnością we współczesnej filozofii oraz temu w jaki sposób relacja ta może wpływać na rozumienie historii. Kluczowym elementem w tej układance będzie sztuka jako miejsce refleksji nad przygodnością historii oraz praktyki, która pozwala inaczej w niej uczestniczyć.
18.00 Paweł Mościcki, Czy możliwa jest historia spekulatywna XX wieku?, wykład otwarty
Głównym tematem wykładu będzie miejsce historii w twórczości filozoficznej Alaina Badiou a w szczególności sposób w jaki opisuje on ważne z politycznego punktu widzenia wydarzenia ubiegłego wieku. Wydaje się, że aby uczynić z historycznych zjawisk Wydarzenia odpowiadające jego wizji Prawdy musi on zrezygnować z tego, co określa historyczność jako taką, a więc przygodność. W trakcie wykładu, analizując zarówno jego książkę Wiek, jak i Hipotezę komunistyczną i Przebudzenie historii, będę się starał wskazać zalety i wady takiego podejścia, szanse i problemy jakie stanowi ono dla krytycznej historii ubiegłego stulecia.
10.00 Alberto Toscano, Przygodność, konieczność i abstrakcja we współczesnej myśli francuskiej: przypadki Badiou i Meillassoux / Contigency, Necessity and Abstraction in Contemporary French Thought: The Cases of Badiou and Meillassoux, seminarium
Seminarium dotyczyć będzie spekulatywnych i politycznych wymiarów dyskusji dotyczących nowości i modalności (możliwości, konieczności i przygodności) podejmowanej w nowych pismach Quentina Meillassoux oraz, w szczególności, jego zaangażowanie w filozofię Alaina Badiou. Podobnie jak w wypadku towarzyszącego wykładu na temat kredytu i krytyki, celem seminarium będzie określenie tego, co ta dyskusja może nam powiedzieć na temat współczesnej konfiguracji filozofii, abstrakcji oraz (krytyki) ekonomii politycznej.
14.00 Graham Harman, Notatki o międzyplanetarnej fikcji Lovecrafta / Lovecraft's Notes on Interplanetary Fiction, seminarium
Podczas seminarium zostanie poddany dyskusji krótki, ale ważny esej H.P. Lovecrafta “Kilka notatek o międzyplanetarnej fikcji”. Mimo, że niektórzy krytycy umniejszają twórczość Lovecrafta do literatury brukowej, w tym eseju dokonuje on błyskotliwego rozbioru brukowego science fiction, który pozwala na bardziej ogólny wgląd w pracę literatury.
18.00 Graham Harman, Wyzwanie Lovecrafta / The Challenge of Lovecraft, wykład otwarty
Wykład ukaże podstawowe tezy ostatniej książki Grahama Harmana Weird Realism: Lovecraft and Philosophy. Wiele aspektów pisarstwa Lovecrafta okazuje się adekwatnych dla filozofii, a w szczególności ukazana przez niego trudna relacja między przedmiotami i ich właściwościami. Ta medytacja nad Lovecraftem pozwoli na wysnucie bardziej ogólnych wniosków.
11.00 Alberto Toscano, Kredyt i krytyka / Credit and Critique, wykład otwarty
Co stanie się z filozofią jeśli kapitalizm, według słów zawartych w Anty-Edypie Deleuze’a i Guattari’ego, „przedstawia konkretność abstrakcji jako takiej”? Co stanie się z krytyką, zwykle postrzeganą jako praktyka, która odsłania konkretne relacje ukryte za hipostazowanymi abstrakcjami, jeśli to co abstrakcyjne jest realne? Wychodząc od teoretyzacji kredytu pieniężnego zawartej w Anty-Edypie oraz od aksjomatyki Mille Plateaux wykład rozważał będzie formułowaną w dziełach Deleuze'a i Guattariego nie-dialektyczną teorię prawdziwej abstrakcji. Teoria ta opiera się na związku między filozofią i ekonomią polityczną, która wypiera krytykę na rzecz ontologii. Anty-dialektyczne przeformułowanie marksowskiej teorii pieniądza zostanie przeciwstawione współczesnym próbom położenia kresu krytyce ekonomii politycznej.
14.00 Marx Reloaded, projekcja filmu Jasona Barkera i dyskusja z udziałem autora
Paweł Mościcki – filozof, eseista i tłumacz. Publikował artykuły i przekłady m.in. w „Principiach”, „Sztuce i filozofii”, „Arteriach”, „Pamiętniku Literackim”, „Res Publice Nowej”, „Kresach”, „Glissandzie”, „Literaturze na Świecie”, „Dialogu”, „Teatrze”. Członek zespołu „Krytyki Politycznej”. Tłumaczył książki Alaina Badiou, Dereka Attridge’a, Slavoja Žižka, Jacquesa Rancière’a. Redaktor tomu Maurice Blanchot. Literatura ekstremalna (2007) oraz autor książki Polityka teatru. Eseje o sztuce angażującej (2008).
Alberto Toscano – socjolog i filozof, wykładowca w Goldsmiths College, University of London. Jest autorem książki Fanaticism: On the Uses of an Idea (2010) i redaktorem magazynu Historical Materialism.
