Praktyka Teoretyczna nr 4(10)/2013
Epistemologie feministyczne
Numer zrealizował zespół redakcyjny w składzie: Joanna Bednarek, Katarzyna Czeczot, Anna Dzierzgowska, Agnieszka Kowalczyk, Sławomir Królak, Ewa Alicja Majewska, Anna Wojczyńska.
ENGLISH VERSION
Joanna Bednarek, Katarzyna Czeczot
, Epistemologie feministyczne: ku lepszej wiedzy o „kobietach”. Wstęp
ANALIZY INTERSEKCJONALNE
Andrea N. Baldwin,
Feminist Aliens, Memoirs from the Margins. A Caribbean „Feminist’s” Experience in Western Feminism, more
hide
Summary: Feminist scholars from the developing world have long written about the fracture between Western and developing world feminisms, where women from the developing world are often depicted as one monolithic group of oppressed “third world” women by feminists from the West. I posit in this article that there is power in this depiction, which implicitly categorises women from the developing world as “other” and this power allows Western feminisms to determine whose scholarship is relevant to the development of feminist epistemology. I also make the point that for feminist scholarship to grow there needs to be an acknowledgement that feminists from everywhere possess knowledge and experience which should be viewed as valuable contributions to feminism. I ask the question, can there be a shift in the way how feminist knowledge is produced, one that can transcend the current boundaries and bring about solidarity in practice within feminism?
Key Words: Caribbean, developing world, feminist epistemologies, power
Monika Borys, Rasa, klasa, płeć i wieś. Feministyczne epistemologie marginesu, więcejukryj
Abstrakt: W moim artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób polski feminizm mógłby poszerzać wiedzę i włączać w obszar swoich działań mieszkanki wsi. W tym celu przywołuję teorie z obszaru czarnej myśli feministycznej oraz postkolonializmu, które problematyzują epistemologię podporządkowanych. Aby renegocjować reżimy widzialności, które ograniczają naszą wyobraźnię, proponuję aplikację tych narzędzi do analizy popkulturowych reprezentacji wsi (film dokumentalny Warszawa do wzięcia oraz serial dokumentalny Chłopaki do wzięcia). Czerpiąc z teorii marginesu bell hooks, postkolonialnych krytyk Gayatri Chakravorty Spivak oraz idei wiedz usytuowanych autorstwa Donny Haraway, pomagających nam wzbogacać wiedzę o różnych rodzajach opresji i ich intersekcjonalności, chciałabym skierować uwagę czytelniczek na te wymiary seksizmu, które nie mieszczą się być może w wąskich ramach definicji „problemów kobiet z dużych miast”.
Słowa kluczowe: wieś, teoria marginesu, podporządkowani inni, wiedze usytuowane, intersekcjonalność
AnaLouise Keating, Kimberly C. Merenda, Decentring the Human? Towards a Post-Anthropocentric Standpoint Theory, morehide
Summary: Drawing on recent developments in virology and the work of Chicana queer-feminist Gloria Anzaldúa, this article explores the possibility of shifting shift from anthropocentric epistemologies (including feminist standpoint theories) into more expansive, decentralized modes of knowledge production which are neither entirely human-centered nor fully post-human. We explore this shift through several parts: (1) A brief overview of recent critiques of anthropocentrism and the limitations in mainstream feminist standpoint theory’s ability to overcome this anthropocentrism; (2) an exploration of recent developments in virology’s promising alternatives to anthropocentrism’s narrow definition of the human; and (3) an analysis of Anzaldúa’s innovative nepantlera subjectivity and onto-epistemology as seen in her theory of conocimiento. Because scholars have yet to examine the post-anthropocentric (and posthumanist) dimensions of Anzaldúa’s thought but instead generally categorize her epistemology as an ethnic-specific feminist standpoint theory, her work offers a unique point of entry into these investigations.
Key Words: anthropocentrism, feminist standpoint theory, Gloria Anzaldúa, post-anthropocentrism, virology
PRAKTYKI BADAWCZE
Melissa Burchard, Amy Lanou, Leah Mathews, Karin Peterson, Alice Weldon, Co-writing, Co-knowing. Transforming Epistemologies, morehide
Summary: Our article offers a vision of how collaborative processes of knowledge-making in an interdisciplinary faculty writing group can transform professional lives of isolation into ones that flourish. Central to our co-creation of knowledge are the practice of storytelling in a critical self-reflective manner and the elements of commitment, connection and relationship. Together we have found that these elements provide basic strategies for managing the isolation that would otherwise be a significant force in our working lives.
Our commitment is epistemological and moral, as we commit to the knowledge-making, but also to each other as individuals and as moral agents, to our values, and to bringing our values into our work. Learning about ourselves together, we have enhanced our sense of identity and our ability to navigate limits and boundaries.
Through supportive, intentional and reflective collaboration, we re-vision knowledge-making as fundamentally social and relational, and theorizing as grounded in the specificity of narratives of shared, lived experience.
Key Words: Collaboration, Commitment, Knowledge-making, Storytelling, Transformation
Deborah Blizzard, Wenda K Bauchspies,
Stability of Shifting Ground. Feminist Ethnography and Practice,
more
hide
Summary: In this article the two authors problematize the moment of stabilization in doing fieldwork and writing ethnography from a feminist perspective. The paper begins with an introduction to the question: How do feminist science studies scholars reconcile a normative need to stabilize our research site to create knowledge within the shifting ground of “truth claims” that feminist practices acknowledge and document? The heart of the paper reflects on our experiences as feminist theorists, teachers, and ethnographers with vignettes from studies of high-risk pregnancies in the industrialized world, specifically the United States, and gender and everyday technologies in West Africa. Our goal is to theorize this instability in order to highlight the limits and benefits of working with consciousness and reflectivity in social contexts while challenging and enriching the vibrancy of our feminist theory and practice.
Key Words: ethnography, fieldwork, engagement, feminist practice, reflectivity,
LEKTURY
Katarzyna Szopa,
Dermografie: poetyka relacji. Wokół związków materii i języka w poezji Joanny Mueller,
więcej
ukryj
Abstrakt: Skóra, będąc zewnętrzną powłoką ciała, jest do tej pory niespożytkowanym aspektem w badaniach posthumanistycznych. O ile nieoceniona rozprawa Frantza Fanona o znaczącym tytule Black Skin, White Masks zredefiniowała znaczenie, jakie kryje się w myśleniu o skórze w kontekście rasy, o tyle do tej pory nie skupiano się na potencjale skórnej metaforyki. Sara Ahmed i Jackie Stacey pokazują, że „polityka gruboskórności” (ang. skin-tight politics), polegająca na wyznaczaniu granic ciała i płci, doprowadza do odrzucenia relacji z innością i odmiennością i podtrzymuje binarny porządek. Tworząc koncepcję „myślenia poprzez skórę”, badaczki postulują zmianę postrzegania „normatywnych” wizji cielesności. Wychodząc od propozycji Ahmed i Stacey, traktuję skórę jako metaforę zmian w obrębie myśli filozoficznej, która skutecznie wyrugowała materialność z własnego obszaru. Będą zatem Dermografie projektem łączącym zagadnienia materializmu feministycznego z neolingwistyczną poezją Joanny Mueller, który dąży do nowej wizji filozofii rozumianej przez Luce Irigaray jako dyskurs miłości.
Słowa kluczowe: skóra, nowy materializm, posthumanizm, onto-epistemologia, intra-akcja, transakcja
Małgorzata Myk,
Nie ma nic lepszego niż teoria. Kilka uwag o praktyce teoretycznej współczesnych awangardowych pisarek amerykańskich (Lyn Hejinian, Leslie Scalapino, Carla Harryman),
więcej
ukryj
Abstrakt: Artykuł poświęcony jest praktykom teoretycznym trzech czołowych autorek nurtu amerykańskiej twórczości eksperymentalnej kojarzonych z kręgiem poetów L=A=N=G=U=A=G=E: Lyn Hejinian, Leslie Scalapino i Carla Harryman. Odegrały one fundamentalną rolę w ukształtowaniu ciągle otwartej i toczącej się debaty krytyczno-teoretyczno-literackiej dotyczącej statusu formalnie radykalnej literatury tworzonej przez kobiety zaangażowanej w kwestie epistemologii feministycznej. Praktyka ta, skupiająca się na procesach i mechanizmach dyskursu, nie ogranicza się do wymiaru poetyckiego i artystycznego, lecz zakłada, że twórczość poetycka jest społecznie zaangażowaną „strategią interwencji” (Harryman), a jako taka funkcjonuje jako skoncentrowana na języku epistemologia feministyczna. Hejinian, Scalapino i Harryman stworzyły imponujący dorobek literacko-teoretyczny, na który składają się gatunkowo złożone teksty hybrydyczne mocno osadzone we współczesnych dyskursach feministycznych, skupiające się na problematyce produkcji wiedzy, znaczenia, tożsamości, płci i seksualności, ukrytych mechanizmów ideologicznych tradycyjnie pojmowanego utworu narracyjnego, a także imperatywu przekraczenia tych mechanizmów. Artykuł jest próbą umiejscowienia ich twórczości w szerszym kontekście współczesnej myśli feministycznej począwszy od écriture féminine, poprzez krytykę polityki tożsamościowej Judith Butler oraz Denise Riley, po horyzont posthumanistyczny cyborgicznego pisarstwa Donny Haraway.
Słowa kluczowe: eksperymentalne pisarstwo kobiet, epistemologie feministyczne, krytyka polityki tożsamościowej, posthumanizm, tekst hybrydyczny, utwór nie-narracyjny
Clara Zgoła,
Tożsamościowe (trans)lokacje bohaterów prozy Virginii Despentes na przykładzie powieści Apocalypse bébé,
więcej
ukryj
Abstrakt: Artykuł stanowi próbę prześledzenia twórczości współczesnej, trzeciofalowej, francuskiej powieściopisarki, Virginii Despentes, ze szczególnym uwzględnieniem zachodzących w niej na przestrzeni ubiegłych dwudziestu lat zmian. W pierwszej części przedstawiony zostaje zarys wczesnego etapu jej pisarstwa. Na główny plan wysuwają się specyficzne dla kultury francuskiej końca ubiegłego stulecia kwestie kontekstualne: zawłaszcza, zachodzących w relacji do rekonfiguracji francuskiego pola literackiego w połowie lat 90-tych , przemian w strategii (samo)reprezentacji wykluczonych, z uwagi na swoje rasowo-płciowo-klasowe usytuowanie, podmiotów oraz wyłonienia się nurtu literatury opatrzone mianem ,,trashowej”.
Druga z kolei część stawia sobie za cel wydobycie queerowego aspektu ostatniego projektu Despentes. Przeprowadzona w oparciu o geopoetologiczne instrumentarium analiza utworu Apocalypse bébé dostarcza informacji na temat czasoprzestrzennych uwarunkowań (nie)normatywnych tożsamości głównych bohaterów. Autorska konstrukcja miejskiego chronotopu Paryża i Barcelony zostawiona zostaje z propozycjami badaczy kultury spod znaku krytycznych teorii queer, prowadząc do tezy o specyficznym ,,zwrocie utopijnym”, zachodzącym w ostatniej powieści tej pisarki.
Słowa kluczowe: literatura trashowa, krytyczne teorie queer, seksualność i przestrzeń, trzecia fala feminizmu we Francji, powieść miejska, geopoetyka
RECENZJE I POLEMIKI
Michał Pospiszyl,
Prześniona walka klas. Leder, Marks i mieszczańska rewolucja
POLECAMY TAKŻE: