Abstrakt: Kluczowa dla koncepcji dochodu powszechnego jest jego bezwarunkowość. W ostatnich kilku dekadach mamy do czynienia z rozwojem warunkowości w zastosowaniu do niektórych świadczeń pieniężnych w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Napięcie między ekspansywną warunkowością a postulatem usunięcia wszelkich warunków będzie przedmiotem tego artykułu. Temat zostanie przedstawiony poprzez naszkicowanie teorii warunkowości z uwzględnieniem sankcji socjalnych w odniesieniu do pomocy społecznej i w kontekście zabezpieczenia społecznego dochodu. Na tym tle rozważone zostaną stanowiska krytyczne w stosunku do warunkowości, w tym zwolenników dochodu powszechnego takich jak Guy Standing. Przedstawione zostaną też wnioski o charakterze praktycznym, co do wzmacniania strategii zwolenników bezwarunkowości.

Słowa kluczowe: bezwarunkowy dochód podstawowy, dochód powszechny, pomoc społeczna, powszechny dochód podstawowy, świadczenia bezwarunkowe, świadczenia warunkowe, zabezpieczenie społeczne

Abstrakt: Według Philipa Pettita "republikańskie państwo promujące wolność jako nie-dominację musi działać na rzecz niezależności socjoekonomicznej". W artykule rozważono pytanie, czy wprowadzenie powszechnego dochodu podstawowego jest działaniem promującym wolność jako nie-dominację. Autor dowodzi, że to rozwiązanie może być umotywowane dwoma argumentami, zaproponowanymi przez Pettita jako republikańskie uzasadnienie zabezpieczenia przez państwo niezależności socjoekonomicznej: 1) pozwala państwu zabezpieczyć osoby zależne ekonomicznie i społecznie przed formami dominacji, którym byłyby poddane, gdyby nie wprowadzono gwarancji dochodu podstawowego, 2) zwiększa możliwość podejmowania nieskrępowanych, wolnych wyborów przez osoby zależne ekonomicznie i społecznie. Republikańskie uzasadnienie różni się znacząco od argumentów na rzecz powszechnego dochodu podstawowego, sformułowanych przez Philippe'a Van Parijsa na gruncie tak zwanego "rzeczywistego libertarianizmu". Autor artykułu dowodzi, że uznając bezwarunkowy dochód podstawowy za zwiększenie nie-dominacji, a nie zapewnienie jednostkom środków do realizacji swoich koncepcji dobrego życia, nie musimy finansować go jedynie z zysków powstających niezależnie od jednostkowych talentów ograniczać jego wprowadzenia jedynie do krajów zamożnych

Słowa kluczowe: Van Parijs, bezwarunkowy dochód podstawowy, nie-dominacja, Pettit, republikanizm

Abstrakt: Artykuł konfrontuje się z teoretycznymi próbami konstruktywnego rozwiązania dylematów, które pojawiają się na stykach debat o Bezwarunkowym Dochodzie Podstawowym (BDP) oraz tych dotyczących wymogów racjonalizacji systemów gospodarczych z przyczyn ekologicznych. Zestawiając ze sobą obecne w tych debatach racje, tekst argumentuje za ekospołecznym ujęciem BDP, które – korzystając z innych narzędzi ekologii politycznej – jest jedną z najbardziej obiecujących perspektyw transformacji społeczeństwa w kierunku emancypacyjnym i zrównoważonym. Zarysowana perspektywa zmiany przedstawia się jako bardzo ambitna i gruntowna, ale zarazem pozwalająca na jednoczesne zmierzenie się z kluczowymi barierami tak dla implementacji BDP, jak i dla realnego uwzględnienia w rozwoju społecznym aspektu ekologicznego.

Słowa kluczowe: bezwarunkowy dochód podstawowy, degrowth, podatki ekologiczne, zielona polityka, zrównoważony rozwój

Abstrakt: W niniejszym artykule dochód podstawowy (DP) nie będzie rozważany jako środek do podnoszenia standardów życia czy społecznego dobrostanu. Zostanie raczej zaprezentowany jako niezbędna strukturalna polityka osiągania zdrowszego i bardziej sprawiedliwego kompromisu między kapitałem a pracą. Przyjmując podejście francuskiej szkoły regulacji, utrzymujemy, że taki kompromis oparty jest na redystrybucji wzrostów wydajności. Opisywanie dynamiki wydajności pozwala na lepsze rozumienie głównych cech rozwoju współczesnego kapitalizmu. Rozwijając naszą argumentację koncentrujemy się na społeczno-gospodarczej transformacji, która w obrębie krajów zachodu wykroczyła poza paradygmat fordystyczny i proponujemy by ten nowy system gospodarczy nazywać "kapitalizmem kognitywnym". Twierdzimy również, że DP może być postrzegany jako realizowalny element polityki gospodarczej zdolny do sprzeciwienia się niestabilności stworzonej przez obecne formy akumulacji, gdyż jest on w stanie zwiększyć wydajność poprzez procesy sieciowe i procesy uczenia się.

Słowa kluczowe: dochód podstawowy, kapitalizm kognitywny, kryzys, post-fordyzm, szkoła regulacji, wiedza, wydajność

Abstrakt: Celem artykułu jest przedstawienie argumentacji teoretyków i teoretyczek kapitalizmu kognitywnego na rzecz bezwarunkowego dochodu podstawowego, wskazanie na jej oryginalny wkład do debaty nad tym rozwiązaniem, także wykazanie pewnych teoretycznych niespójności i niedociągnięć. Oryginalność przedstawianego podejścia polega na przydaniu szczególnego znaczenia tezie o kryzysie prawa wartości opartej na pracy i hegemonii pracy niematerialnej/biopolitycznej w kapitalizmie kognitywnym. Teza tego artykułu głosi, że niezależnie od pojawiającej się w pismach tej grupy rewolucyjnej retoryki, należący do niej badacze i badaczki postrzegają dochód podstawowy jako kluczowy element programu reform, który miałby stanowić odpowiedź na aktualny stan walki klas. Ponadto konkretne propozycje źródeł jego finansowania, a także argumenty odnoszące się do stabilizowania systemu i bezpośredniej poprawy sytuacji osób zajmujących najgorsze pozycje w strukturze społecznej wskazują, że argumentacja badaczy i badaczek posługujących się pojęciem kapitalizmu kognitywnego nie ma charakteru rewolucyjnego, ale reformistyczny.

Słowa kluczowe: bezwarunkowy dochód podstawowy, finansowanie, kapitalizm kognitywny, produktywność, radykalny reformizm, wartość

Abstrakt: Artykuł jest próbą wskazania warunków fiskalnych i monetarnych wprowadzenia dochodu podstawowego oraz rozważenia spodziewanych konsekwencji tego rozwiązania dla świata pracy. Szczególnie wiele uwagi poświęcono temu drugiemu zagadnieniu. Rozważono i krytycznie zinterpretowano trzy najważniejsze argumenty zwolenników dochodu podstawowego: 1) wzrost popytu na pracę, 2) spodziewaną poprawę pozycji przetargowej pracowników najemnych względem kapitalistów, 3) oczekiwane uznanie czynności użytecznych społecznie, ale nie będące pracą zarobkową. W podsumowaniu podjęto próbę odpowiedzi na pytanie czy postulat dochodu podstawowego jest postulatem rewolucyjnym.

Słowa kluczowe: państwo dobrobytu, praca, ryzyko, siła robocza

Abstrakt: Artykuł rozważa kwestię dochodu podstawowego z perspektywy feministycznej ekologii politycznej, wykorzystującej kategorię pracy reprodukcyjnej ludzi i przyrody. W pierwszej części nawiązujemy do Kampanii na rzecz Płacy za pracę domową – prekursorki dochodu podstawowego, która kwestię dochodów wpisywała w problematykę relacji między patriarchatem a kapitalizmem, co nadawało Kampanii rewolucyjny wymiar. W dalszej części artykuł przywołuje trzy aktualne walki społeczne, które są podstawą do dalszych rozważań na temat zasadności rozwiązania takiego jak dochód podstawowy. Z jednej strony naświetla sytuację kryzysu opieki w Polsce, narastającego wraz z neoliberalnymi reformami ostatnich 25 lat. Z drugiej rozwija problematykę kryzysu ekologicznego, którego rozwiązanie trzeba uwzględnić w każdej teorii i strategii antykapitalistycznej. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy postulat płacy za pracę reprodukcyjną/produkcyjną ma dalej sens w dobie neoliberalnego kapitalizmu.

Słowa kluczowe: dochód podstawowy, ekologia, kapitalizm, neoliberalizm, ruchy społeczne, społeczna reprodukcja