Abstrakt: Celem artykułu jest diagnoza pozycji współczesnego uniwersytetu oraz wypracowanie narzędzi, które mogłyby stanowić podstawę przedefiniowania jego znaczenia. Jako dwa kluczowe czynniki strukturyzujące dziś pole akademickie autor wskazuje regulację i utowarowienie. Swego rodzaju przeciwwagę dla tych instrumentów/procesów ma stanowić idea uniwersytetu publicznego, rozumianego jako aktywny, krytyczny uczestnik dyskusji o rozwoju społecznym. Słowa kluczowe: uniwersytet publiczny, regulacja, utowarowienie, krytyczne studia nad edukacją

Abstrakt: Fragment książki Pierre'a Bourdieu Homo Academicus, Les Éditions de Minuit, Paris 2000, s. 289-307. Słowa kluczowe: obiektywizacja, pole produkcji, pole uniwersyteckie,

Abstrakt: Fragment książki Jacques’a Derridy Universite sans condition, Galilée, Paris 2001, która ukaże się w polskim przekładzie Kajetana Marii Jaksendera w 2013 roku. Słowa kluczowe: uniwersytet, globalizacja, delokalizacja, wolność bezwarunkowa

Abstrakt: Wychodząc od rozważań nad genezą i losami socjologii publicznej, Anna Szołucha dyskutuje z Michaelem Burawoyem o kryzysie uniwersytetu, jego komercjalizacji i regulacji oraz roli ruchów społecznych (Occupy czy Indignados) i studenckich (z Chille czy Kanady) w odzyskiwaniu i otwieraniu na nowo uczelni publicznych. Słowa kluczowe: uniwersytet, kryzys, socjologia publiczna, Occupy,

Abstrakt: Interpretowanie danego kierunku działania jako nieuniknionego lub koniecznego może wynikać nie tylko z obserwacji zmieniającego się otoczenia, ale także z samego zjawiska cyrkulacji określonych idei w przestrzeni dyskursu. Wobec tego, analiza merytorycznych treści eksperckiego dyskursu reform szkolnictwa wyższego w Polsce zostanie dokonana przez pryzmat Nowego Zarządzania Publicznego (New Public Management – NPM) – współcześnie jednej z najbardziej wpływowych narracji reform sektora publicznego. Przedmiotem analizy będą akty prawne. Podstawowym celem jest zbadanie poziomu zgodności proponowanych rozwiązań z narracją NPM – bez ambicji oceny zasadności i spójności przedłożonych propozycji oraz przegłosowanych zmian. W pierwszej części artykułu zostanie pokrótce przedstawiona podstawowa charakterystyka narracji NPM ze szczególnym akcentem na jej ideologiczne oraz polityczne podłoże, bliskie neoliberalizmowi oraz nowej ekonomii instytucjonalnej. Następnie narracja ta zostanie zoperacjonalizowana pod kątem aplikacji do sektora szkolnictwa wyższego. Sformułowane w ten sposób kryteria – oznaki i symptomy penetracji dyskursu przez idee NPM – zostaną sklasyfikowane wedle pięciu wymiarów rządzenia (governance) tym sektorem: regulacji państwowej, roli interesariuszy, samorządu akademickiego, roli i funkcji uniwersyteckich władz wykonawczych oraz konkurencji. W drugiej części przedstawione zostaną wnioski z dokonanej analizy, a następnie wskazane będą potencjalne szanse i zagrożenia wynikające z przyjęcia określonych, charakterystycznych dla NPM, rozwiązań. Słowa kluczowe: analiza dyskursu, nowa ekonomia instytucjonalna, menadżeryzm, Nowe Zarządzanie Publiczne, reforma szkolnictwa wyższego

Abstrakt: W artykule niniejszym przedstawiam obraz szkolnictwa wyższego prezentowany w polskiej prasie wysokonakładowej w latach 2008-1012. Na podstawie analizy tekstów publikowanych w wybranych dziennikach („Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita”, „Dziennik Gazeta Prawna”) i tygodnikach („Polityka”) dokonuję rekonstrukcji głównych składowych dyskursu, który określić można mianem hegemonicznego. Stawiam tezę, że debata o szkolnictwie wyższym w polskiej prasie miała charakter ideologiczny i stanowiła wsparcie dla systemu wprowadzanych w świecie nauki neoliberalnych reform. Słowa kluczowe: szkolnictwo wyższe, reforma, dyskurs, prasa, neoliberalizm, ideologia

Abstrakt: W niniejszym artykule zajmę się krytyką struktury teoretycznej, w ramach której w obszarze pedagogiki wytwarzane są krytyki reform szkolnictwa wyższego. Udowadniam, że krytyka neoliberalizmu w edukacji z jednej strony nie rozpoznaje dynamiki zmian i „konieczności” transformacji, z drugiej zaś zarówno krytyka, jak i obrona neoliberalnych reform nie przekracza kapitalistycznego rozdzielenia oraz właściwej danemu porządkowi instytucjonalizacji. Pod względem praktycznym powoduje to, że opór przybiera formę reakcyjną, czy to jako obrona przywilejów „klasy próżniaczej”, czy jako próba powrotu do okresu „kompromisu” między klasami, a tym samym nie jest w stanie wypracować radykalnej praktyki i realnie równościowej i demokratycznej edukacji, jak również przezwyciężyć „ideologiczny aparat państwowy”. Słowa kluczowe: szkolnictwo wyższe, uniwersytet, pedagogika krytyczna, neoliberalizm

Abstrakt: Artykuł jest próbą diagnozy neoluddystycznych tendencji w krytykach reform szkolnictwa wyższego. W kontekście polskim widoczne są one w marginalizacji perspektywy technonauki. Autor wskazuje na potencjalnie emancypacyjny charakter technonauki i konieczność pomyślenia zmiany, która stanowiłaby alternatywę zarówno dla neoluddystycznej technofobii, jak i kapitalistycznej technokracji. Słowa kluczowe: neoluddyzm, technokracja, technonauka, uniwersytet, zmiana społeczna

Abstrakt: Względnie nowym przedmiotem działania sektora finansowego w Polsce i na świecie jest edukacja ekonomiczna. Autor analizuje jej funkcjonowanie w ramach polskiego systemu oświaty i stwierdza, że aktualnie sprowadza się ona do edukacji bankowej - zarówno ze względu na zaangażowanie banków w jej organizację, jak i ukierunkowanie na indywidualizm i konsumeryzm. Ostatnia część artykułu poświęcona jest alternatywie w postaci krytycznej edukacji ekonomicznej, której celem byłby krytyczny opis procesów gospodarczych oraz wypracowywanie indywidualnych i zbiorowych strategii działania w polu ekonomii i jego przekształcaniu. Słowa kluczowe: edukacja ekonomiczna, dług, OECD, pedagogika krytyczna

Abstrakt: Niniejszy artykuł jest krytyczną analizą wpływu kryzysu ekonomicznego na publiczny sektor szkolnictwa wyższego w Portugalii i opiera się na biograficznym studium przypadku studentki z pierwszego pokolenia studiujących, której narracja jest odbiciem prekarnych i niestabilnych warunków życia tej grupy. Autorka dowodzi, że obecna polityka redystrybucyjna państwa opiera się na negatywnym naznaczeniu studentów wymagających wsparcia socjalnego, a zbyt silny nacisk na wspierającą rolę rodziny dodatkowo utrwala relatywnie niską pozycję społeczną takich studentek. W końcu, zdolność do funkcjonowania studentów w ramach takiego systemu zależy od wsparcia indywidualnych sieci opieki. Słowa kluczowe: kryzys, szkolnictwo wyższe, pierwsze pokolenie studentów, polityka różnicy, badania biograficzne

Abstrakt: Marksizm był i wciąż zdaje się być dominującą perspektywą teoretyczną w obrębie krytycznej analizy polityki edukacyjnej. Autor opisuje zróżnicowane „obrazy” szkoły obecne w teorii marksistowskiej, a krytykowane za determinizm ekonomiczny i redukcjonizm klasowy. Odwołując się do prac Ernesto Laclaua, prezentuje alternatywne dla marksizmu ramy teoretyczne, które można wykorzystać w krytycznych badaniach produkcji i implementacji polityki edukacyjnej. Z tej perspektywy, szkoła oraz polityka edukacyjna postrzegane są jako przestrzenie politycznej kontestacji i walki o hegemonię. Słowa kluczowe: krytyczna analiza polityki edukacyjnej, hegemonia, marksizm, produkcja i implementacja polityk publicznych, post-marksizm