Obszary niewiedzy. Lewicowa krytyka literacka
Obszary niewiedzy. Lewicowa krytyka literacka
Publikacja Commonwealth w 2009 roku (polski przekład pod tytułem Rzecz-pospolita ukaże się w pierwszym kwartale 2012 roku nakładem wydawnictwa Korporacja Ha!art, w tłumaczeniu zespołu „Praktyki Teoretycznej”) wieńczy pewien okres współpracy jej autorów, Michaela Hardta i Antonia Negriego. Jako ostatnia część trylogii zainaugurowanej dziewięć lat wcześniej przez Imperium, „domyka” projekt rewitalizacji polityki komunistycznej przedstawianej w kategoriach radykalnie oddolnego i wyzwoleńczego procesu stawania się demokracji absolutnej.
Wniosek ten pobrzmiewa niewątpliwie we wszystkich przygotowanych na zaproszenie „Praktyki Teoretycznej” ankietach, niewiele mówi nam jednak jeszcze na temat desygnatu książkowego tytułu. Czym jest Rzecz-pospolita? Jakiego rodzaju nadzieje, pragnienia, rozterki czy wątpliwości skrywa jej jeszcze nie lub zawsze już (z)aktualizowana potencja? Jak ucieleśnić rysowany przez Hardta i Negriego projekt, by uniknąć niemal nieuchronnych korelatów politycznego ciała – jedności, podobieństwa, niezmienności i naturalizacji? Jak instytucjonalizować to, co w każdej hierarchicznej organizacji pojawia się w swojej odwróconej formie – afekt, pojedynczość, to, co wspólne?
Różnica opinii, odpowiedzi, poglądu wobec stawianych przez Rzecz-pospolitą pytań może respondentki i respondentów skutecznie dzielić lub skłaniać ich do współ-dzielenia interpretacji, które nie wyklucza konfliktu. Ankieta, do której zaprosiliśmy Sandro Chignolę, Annę Curcio, Jasona McGimseya, Sandro Mezzardę, Matteo Pasquinellego, Geralda Rauniga, Alvaro Reyesa i Gigiego Roggero, to znakomity przykład drugiej z zarysowanych opcji. Pokazuje, niczym awangardowe poprzedniczki (pomyślmy o ankietach surrealistów), w jaki sposób możliwe jest dziś przejście od ekskluzywnej wspólnoty interpretacyjnej (w konceptualizacji Stanleya Fisha) do znacznie bardziej włączającej wielości interpretacji.
Ta ostatnia ma oczywiście swoje zewnętrze. Gigi Roggero przypomina w tym kontekście przepełnione strachem opinie na temat Rzeczy-pospolitej wygłoszone przez prawicowych publicystów. Co najciekawsze, są one w pełni uzasadnione. Z perspektywy obecnego (nie)ładu praca Hardta i Negriego niewątpliwie jest książką mroczną i niebezpieczną. Czym jednak jest Rzecz-pospolita? Odpowiedzi udzielone w naszej ankiecie wskazują na istotowo niedokończony, bo nieznoszący totalności, czasoprzestrzennego zamknięcia czy tożsamości, projekt.
Taki sam charakter winna mieć nasza (Wasza) ankieta. Zachęcamy do przedstawiania kolejnych odpowiedzi, gdyż czyni to sama Rzecz-pospolita (Rzecz-pospolita) jako projekt niezwykle odpowiedzialny. Świadczą o tym z pewnością: zamieszczane na naszych łamach teksty Hardta i Negriego o indignados, arabskiej wiośnie czy Occupy Wall Street, stanowiące praktyczno-teoretyczne odpowiedzi na tektoniczne ruchy samej wielości, jak i rezonans wywołany przez ich książkę w Europie, obu Amerykach czy nade wszystko w ramach samych ruchów. Prezentowana ankieta to nie tylko jego przykładowa próbka, ale i wyraz nadziei na podobnego rodzaju recepcję w Polsce.
