Lenin: rewolucja i peryferie

Praktyka Teoretyczna nr 3(17)/2015

Redaktorzy: Kamil Piskała, Krystian Szadkowski

 

W Polsce Lenin kojarzy się niemal wyłącznie ze straszliwymi konsekwencjami rewolucji komunistycznej. Świadczy to o tym, że w dużym stopniu myślimy i odczuwamy - by użyć języka Hegla - w wymiarze kamerdynerskim. (...) Na Lenina trzeba spojrzeć, wykraczając poza utrwaloną w naszej świadomości kliszę. Chodzi o zachowanie dystansu i przyjęcie obiektywnej perspektywy, a nie angażowanie się za każdym razem z pozycji moralnego sprzeciwu.

Marek J. Siemek, Lenin i kamerdynerzy, Tygodnik Idei "Europa" 1(144)/2007

Trudno byłoby wskazać postać, która po 1989 roku zostałaby w Polsce bardziej zepchnięta na margines akademickiego dyskursu humanistycznego, niż było to udziałem Lenina. „Gorliwie” studiowany i z godną pozazdroszczenia częstotliwością cytowany w pracach z niemal wszystkich możliwych dziedzin nauki w okresie PRL, po transformacji i restytucji kapitalizmu stał się przedmiotem zainteresowania co najwyżej publicystyki (zwykle nie najwyższych lotów), a środowisko naukowe, poza nielicznymi wyjątkami, zadowoliło się jedynie garścią banałów lub pobieżnych interpretacji, po które sięga się, gdy zachodzi konieczność obsadzenia w tekście roli szwarccharakteru. Uważamy jednak, że postaci Lenina oraz jego teoretycznej i praktycznej spuściźnie należy się rzetelna dyskusja naukowa oraz wielostronna, pogłębiona i krytyczna analiza. Nie chcemy przybierać ani pozy „obrońców” Lenina, gloryfikujących każdy z jego teoretycznych i praktycznych wyborów, ani też tym bardziej „demaskatorów”, traktujących go jako szaleńca albo wyrachowanego cynika. Proponujemy podjęcie trudu ponownej lektury Lenina – lektury nie obliczonej na wywołanie taniej medialnej kontrowersji („lektury kamerdynerskiej”, jak powiedziałby prof. Marek Siemek), lecz uważnej, rzeczowej i umocowanej w kontekście – zarówno historycznym, jak i filozoficznym. Uważamy, że jako praktyczny teoretyk rewolucji i analityk ruchów społecznych, polityk, ale i „socjolog historyczny” zmiany społecznej czy wreszcie filozof, ma on nam dziś w Polsce do powiedzenia niemało rzeczy ważnych oraz wartych rozważenia. Chcemy zapytać także o to, na ile jest Lenin teoretykiem inspirującym i pobudzającym do myślenia w warunkach obecnej koniunktury historycznej, w dobie narastających walk społecznych toczonych na całym świecie i coraz głośniejszych nawoływań do budowy systemowej alternatywy dla kapitalizmu.

        Lenin interesuje nas zatem przede wszystkim jako marksista, który w samym centrum swojej perspektywy umiejscowił walkę klasową. Proponujemy dostrzeżenie w nim metodologa analizy składu klasowego, podejmującego próbę dostosowania politycznej organizacji proletariatu do całokształtu stosunków społecznych.

            Do zmierzenia się z tymi problemami, a także szeregiem innych kwestii, które może nasunąć dziś lektura pism Lenina, zachęcamy zarówno filozofów, jak i historyków, socjologów, kulturoznawców oraz przedstawicieli innych nauk humanistycznych i społecznych. Proponowane zagadnienia, wokół których koncentrować mogą się nadsyłane teksty, przedstawiamy poniżej:

- Marksizm na peryferiach czy peryferia marksizmu?; - Leninowski komunizm dobra wspólnego; - Zasadność pojęcia, źródła i historyczne znaczenie „wschodniego marksizmu”; - Lenin i heretyckie ruchy religijne; - Teologia polityczna i ekonomiczna leninizmu; - Lenin a teoria składu klasowego; - Miejsce Lenina w dyskursie publicznym państw Europy Środkowo-Wschodniej po 1989 roku; - Konstruowanie „leninizmu” w oficjalnym dyskursie państw bloku radzieckiego; - Wschodnie korzenie zachodniego marksizmu – Lenin G. Lukacsa i A. Gramsciego; - Teoria–organizacja–rewolucja – horyzont strategiczny Lenina; - Lenin i perspektywy socjologii historycznej; - Marksistowskie krytyki leninizmu; - Wpływowe komentarze do projektu teoretycznego Lenina (np. E. Iljenkow, R. Dunajewska, C.L.R. James); - Postkolonialne odczytania leninizmu; - Lenin operaistów i postoperaistów; - Lenin w perspektywie feministycznej.   DATY: Termin nadsyłania abstraktów: 30 kwietnia 2015 roku Informacja o przyjęciu abstraktu: 5 maja 2015 roku Nieprzekraczalny termin nadsyłania tekstów (wraz z abstraktami i słowami kluczowymi w języku polskim i angielskim): 30 czerwca 2015 roku Planowana data publikacji: 31 grudzień 2015 roku Wytyczne dotyczące formatu abstraktów oraz wytyczne edytorskie znajdują się w zakładce „Dla autorek”.